Tüp Bebek ile Cinsiyet Seçimi Yapılabilir Mi?

Tüp Bebek Tedavisi ile Cinsiyet Seçimi

Tüp Bebek Tedavisi ile Cinsiyet Seçimi Yapılabilir Mi?

Bebek cinsiyetini seçebilmek veya tahmin edebilmek, medeniyetler var olduğundan beridir insanların merak ettikleri bir konu olmuştur. Gerek batıl inançlar, gerek çin takvimleri, gerekse çeşitli beslenme stratejileri ile doğacak olan çocuklarının cinsiyetini önceden tayin edebilme becerisi insanlara cazip gelmiştir. Peki neden bebek cinsiyeti bu kadar önemlidir? Cinsiyet seçimini bu kadar önemli kılan unsur nedir?

Öncelikle, kültürel farklılıklar ve toplumların inanç değerleri tarihsel olarak insan cinsiyetine farklı anlamlar yüklemiştir. Batı kültürleri dahil birçok kültür, kadını ikinci sınıf vatandaş olarak benimsemiş ve bu önyargı günümüze kadar küçük de olsa belirli emarelerle kalıtılmıştır. Günümüzde kadına bakış açısı eskiye göre çok daha farklı olsa da, bazı ataerkil toplumlarda halen soyun ve soyadının devamı için erkek çocuk sahibi olmak ciddi bir önem taşımaktadır. Geri kalmış toplumlarda çocuklar da işgücünün bir parçası olarak görüldükleri için, erkek çocuk sahibi olma, kuvvet gerektiren işlerde daha başarılı olabilme anlamına gelebilmektedir.

Günümüzde artık dünyanın büyük bir bölümünde bu tür tarihsel önyargılar olmasa da, farklı sebepler için bebek cinsiyeti seçebilmek önem taşıyabilmektedir. İnsanların doğmamış bebeklerinin cinsiyetini seçebilme isteği aşağıdaki sebeplerden ötürü olabilmektedir:

1- Kalıtsal hastalıkların önüne geçebilme: Genetik geçişli birçok hastalık günümüzde birçok kişiyi etkilemektedir. Bu genetik geçişli hastalıkların bir kısmı X kromozomu üzerinden geçiş sağlamaktadır. Bu da, tek bir X kromozomu olan erkeklerin daha çok hastalığa eğilimli olmaları anlamına gelmektedir. Kadınlarda iki adet X kromozomu bulunduğu için, tek bir X kromozomunda bulunan hastalıklar diğer sağlam olan X kromozomu sayesinde kendilerini gösterememekte veya çok hafif bir seyir izlemektedirler. Bu durumda, ailesinde bu tür kalıtsal hastalık olan kişiler cinsiyet seçimi ile kız bebek sahibi olmak isteyebilmektedirler.

Bununla birlikte, ailesinde kadın hastalıkları ve kadına özgü kanser vakaları bulunan bireylerde cinsiyet seçimi ile erkek bebek seçimi talep edilmesi de oldukça olağan bir durumdur.

2- Birden çok çocuğu olan ailelerde aile planlaması: İnsanlar eskisi gibi çok fazla sayıda çocuk sahibi olmaktan kaçınmaktadırlar. Günümüz koşullarında çok fazla sayıda çocuk sahibi olmak istemeyen kişiler, ilk çocuklarından sonra ikinci çocuğun cinsiyetini önceden belirlemek ve aile planlamasını bu yönde yapmak isteyebilmektedir.

Cinsiyet belirleme tedavilerinin bir de etik boyutu vardır. Birçok kişi cinsiyet seçiminin etik olmadığını, hatta insani olmadığını savunmaktadır. Cinsiyet seçerek bir cinsiyetin diğerine üstün kılınmaya çalışıldığını belirten söylemler de mevcuttur. Aslında bu söylemlerde de haklılık payı bulunmaktadır. Şayet kontrolsüz bir şekilde cinsiyet seçimine izin verilirse, o zaman toplumda ciddi sorunlar baş gösterebilir. Fakat genetik hastalıklar veya aile planlaması şeklinde yapılan cinsiyet seçimi tedavileri topluma sadece yarar sağlamaktadır.

Bazı ortadoğu ülkelerinde erkek çocuk sahibi olmak halen çok önemli olduğu için erkek çocuk sahibi olana kadar denemeler yapılmakta ve çiftlerin istenmeyen miktarda çocuk sahibi olduklarına şahit olunmaktadır. Bu tür durumlarda, istikbaline yeterli önem verilmeyecek kız çocuklarının hayata 1-0 yenik başlamalarındansa, aile planlamasına fırsat verip hem çiftlerin sahip oldukları çocuk sayısını azaltmak, hem de dünyaya gelen çocuklara eşit fırsatlar sunmak oldukça önemli bir olgudur. Kontrollü ve etik değerler çerçevesinde yapılan cinsiyet seçimi tedavileri, sırasında bir doğum kontrol metodu olarak da görülebilir. Ne yazık ki, istemeden şahit olduğumuz ve duyduğumuz bazı gerçekler, bize dünyanın çeşitli yerlerinde halen istenmeyen cinsiyetteki çocukların kürtaj yolu ile alındıklarını göstermektedir. Bu da, hem yasa dışı kürtaj mafyalarının ortada kol gezdiğini, hem de kadın sağlığının ciddi şekilde zarar gördüğünün bir göstergesidir. Tüm bu nedenler bir araya getirildiğinde, cinsiyet seçimine karşı olan argümanlar oldukça zayıflamaktadır.

Kıbrıs tüp bebek merkezi, MicroSort ile sperm ayrıştırma teknolojisine sahip tek merkez olmakla birlikte, cinsiyet seçimi tedavilerini yasal olarak yapabilen tek merkez olma özelliğine de sahiptir. Pre-implantasyon genetik tanı yöntemi, yakın tarihteki bir yönetmelikle cinsiyet seçimi yöntemi olmaktan çıkarıldığı için, MicroSort yöntemi, Kıbrısta cinsiyet seçimi yöntemi olarak tek seçenektir. Merkezimizdeki cinsiyet seçimi tedavileri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için Kıbrıs’ta Cinsiyet Seçimi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Ahmet Özyiğit, MD, MSc (Klinik Embriyoloji)
Ahmet Özyiğit, MD, MSc (Klinik Embriyoloji)
Yazılar: 9