35 Yaş Üzeri Kadınlarda İleri Tarihli Gebelik Planlaması

Eskiden kültür ve gelenekler doğrultusunda insanlardan erken yaşta evlenmeleri ve çocuk sahibi olmaları beklenirdi. 20’li yaşlarda evlenmeyen kişilerin evlilik ve çocuk sahibi olmak için çok geç kalındığı düşünülürdü. Medeniyetler ve kültürler gelişip evrildikçe bazı önyargı ve baskılardan da toplumların belli oranlarda arındığını söylemek mümkün. Günümüzde azalan baskılar, artan insan özgürlükleri ve bireysel karar verme yetisi sayesinde kişiler erken evliliklere zorlanmıyor ve kendilerini hazır hissetmeden çocuk sahibi olma baskısı altına girmiyorlar. Doğal olarak eğitim, kariyer hedefleri ve kişisel gelişim ön plana çıkıyor.

Tüm bunlar aslında kadının aktif olarak hem iş yaşamında hem de sosyal yaşamda söz sahibi olmasını sağlıyor ve kadının toplumdaki statüsünü olması gereken yere taşımaya yardımcı oluyor. Fakat tabi ki hayatta verilen her karar gibi, ertelenen hamileliklerin avantajlarının yanı sıra, zorluklarını görmek de mümkün. Erken yaşta hamilelik elde etmek oldukça kolay olabilirken, 35 yaşı aşan kadınlarda doğurganlık hızlıca azaldığı ve yumurta kalitesi de bu oranda düşüş gösterdiği için, sonraya bırakılan hamilelik planları bazen çok zor, bazen ise hiç gerçekleşmeyebiliyor. 40’lı yaşlarına gelmiş kişilerde özellikle gerek doğal yollarla, gerekse tüp bebek tedavileri ile hamilelik elde etmek oldukça zor bir hal alıyor.

Tüp bebek tedavi ve teknolojilerinin hayatımıza kattığı en büyük değerlerden bir tanesi de, doğurganlığın korunması ve ileri zamanlarda gebelik planlaması konusundaki ilerlemelerdir. Eskiden sadece tüp bebek tedavileri ile çiftlere bebek sahibi olmalarına yardımcı olurken, son 10 yıl içerisinde özellikle kadınların doğurganlıklarını muhafaza edebilme konusunda oldukça yol katetmiş bulunuyoruz.


Yumurta dondurma teknolojjisi, kadının her ay menstrüel siklusta geliştirdiği yumurtaların ilaç takviyesi ile istenilen miktar ve büyüklüğe getirilmesi sonrasında vitrifikasyon tekniği ile dondurulması işlemidir. Vitrifikasyon tekniği, normal dondurma işlemine göre oldukça hızlı bir şekilde hücrelerin dondurulmasına müsade eden, ve işlem sırasında hücrenin yapısına zarar vermeyen bir yöntemdir. Eski yöntemler ile yumurta hücreleri zarar görerek sonrasında başarıyı olumsuz etkilerken, vitrifikasyon yöntemi ile hücreler mevcut kalitelerinden ödün vermeden dondurulup çözülebilmektedir.

İlk etapta, gerekli test ve tetkikler yapılarak kişiye özel bir programlama yapılmalıdır. Bunun için öncelikle kadının hormon değerlerine bakılır, yumurtalıklarının durumu değerlendirilir ve bu doğrultuda uygun bir ilaç dozu belirlenerek hem sayı hem de kalite olarak muhafaza edilmek üzere yumurtalar hazırlanır. Yaklaşık olarak 10-12 günlük bir hazırlıktan sonra yumurtalar ince bir kateter yardımı ile yumurtalıklardan toplanır ve dondurulmaya hazır hale getirilir. Elde edilen yumurtalar çok uzun yıllar boyunca toplandıkları kalitede muhafaza edilebilirler. Bu sayede, 35 yaşında bir kadın yakın tarihte bir gebelik planlamıyorsa, yumurtalarını yıllar sonra kullanarak gebelik elde edebilir. Belki de 45-50 yaşlarında elde edeceği hamilelik, 35 yaşındaki yumurtaları ile elde edileceği için ileri yaşlarda oluşan genetik sorunların da önüne geçilmiş olur.

Yumurta dondurma, kadınların yakın tarihte hamilelik planlamadığı durumlarda doğurganlıklarının muhafaza edilmesi ve ileri yaşlarda muhafaza edilen doğurganlıklarını kullanabilmelerine izin vermekte ve çocuk sahibi olma konusunda kadınlara daha fazla özgürlük sunmaktadır. Unutulmaması gerekir ki 35 yaş üzerindeki kadınlarda hem yumurta sayısı hem de yumurta kalitesi hızla düşüş göstermeye başlar. Bu yüzden, yumurta dondurma işlemi tercihen yaş ilerlemeden ve doğurganlık azalmadan yapılmalıdır.

Ahmet Özyiğit, MD, MSc (Klinik Embriyoloji)
Ahmet Özyiğit, MD, MSc (Klinik Embriyoloji)
Yazılar: 9